تاریخچه و کاربرد پروفیل زد

تاریخچه و کاربرد پروفیل زد

پروفیل ها از جمله مقاطع فولادی هستند که در تمامی صنایع از جمله ساختمان سازی و صنعت کاربرد فراوانی دارند. این مقاطع به صورت نورد گرم و سرد با روش های متفاوتی مناسب با مصرف مشتری تولید می شوند. از انواع پروفیل ها می توان پروفیل استیل و پروفیل فولادی را نام برد. در ادامه ابتدا به تاریخچه تولید پروفیل و سپس پروفیل زد می پردازیم.

تاریخچه تولید پروفیل

در ابتدای قرن ۱۹ میلادی در انگلستان پروفیل توسط فردی به نام وایت هاوس تولید شد و پس از گذشت چند سال از این مقاطع برای ساخت سازه های فلزی بزرگتر استفاده شد. سپس در اوایل سال ۱۹۵۷ میلادی مقاطع مستطیلی پروفیل توسط افرادی به نام های Lloyds  و Stewart ابداع و روانه بازار گردید. یکی از تولیدات پروفیل در سال ۱۹۸۰ را می توان پلی در اسکاتلند نام برد که برای ساخت این پل از ورق های رول و لوله ای که به یکدیگر پرچ شده بودند استفاده شده بود.

در ایران نیز پس از جنگ جهانی دوم و کمبود چوب جهت ساخت و ساز در و پنجره از پروفیل ها استفاده می شد. به همین علت اولین کارخانه تولید پروفیل ایران در سال ۱۳۴۰ تاسیس گردید و پس از آن به تعداد کارخانه های تولید این مقاطع فولادی افزوده شد.

پروفیل های باز

پروفیل های باز معمولا با یک حرف انگلیسی نام گذاری می شوند. به عنوان مثال نبشی با حرف l (ال) انگلیسی، ناودانی با U کانال، سپری با حرف T و پروفیل زد را با حرف Z  کانال نشان داده و نامیده می شود. پروفیل C  کانال یا C پرلین نیز از دیگر پروفیل های مقاطع باز می باشد که بنا به کاربرد در چند طرح و استاندارد تولید می گردد. پروفیل زد معمولا در بازار ایران تنها دارای یک شکل و یک اندازه استاندارد می باشد و تنوع آن در سایزبندی این پروفیل ها است. یکی از المان های مهم و تاثیر گذار در قیمت پروفیل زد، ضخامت ورق خام استفاده در تولید می باشد.

پروفیل زد چیست؟

برای دانستن اینکه پروفیل زد چیست باید در ابتدا به معرفی آن بپردازیم. پروفیل زد یا به لاتین Z-bar یکی از پروفیل های ساختمانی مقاطع باز می باشد که در ساختن سقف سوله ها، انبار، پارکینگ و ساختمان های صنعتی کاربرد فراوانی دارد. از دیگر کاربردهای این مقاطع می توان: ساخت حصار، چهارچوب، ساپورت، تقویت و … را نیز نام برد.

پروفیل های Z دارای انواع مختلفی مانند Z18، Z20 و Z22  می باشند که جهت پوشش سقف سالن های بزرگ نظیر سوله ها یا کارگاه های بزرگ، سالن های ورزشی، ایستگاه های سوخت رسانی، ایستگاه های اتوبوس، ترن و مصارف صنعتی مشابه مورد استفاده قرار می گیرند.

در صنعت ساختمان سازی، پروفیل زد یکی از اصلی ترین مصالح به حساب می آید. برای تولید پروفیل زد ساختمانی از ورق سیاه با ضخامت پایین استفاده می شود و سپس در کارگاه های گالوانیزه گرم، پوشش دهی می شوند. گاهی نیز جهت تولید این مقاطع از ورق های گالوانیزه و قالب زد شکل استفاده می شود که در هر دو صورت باید نکات استانداردی مانند دیگر محصولات فولادی طبق جدول اشتال صورت بگیرد.

تاریخچه پروفیل زد

پروفیل های زد در ابتدا جهت ساخت سوله ها و ساختمان های صنعتی مورد توجه و استفاده قرار گرفت. طراحی این سقف ها به گونه ای بود که بخش های ساخته شده پس از تکمیل به صورت پازلی بر روی سقف قرار می گرفت. اتصال این مقاطع ساخته شده به گونه ای بود که علاوه بر باربری بالا، واسطه بین دو عضو سقف را نیز داشته و از هر دو سمت قابل اتصال باشد. از این رو با روی کار آمدن پروفیل های Z نیاز مهندسان برای تکمیل سقف سوله ها با ضریب ایمنی بالا و امکان تعمیر و نگهداری بیشتر برطرف شد.

استاندارد پروفیل Z

استاندارد پروفیل Z مطابق استاندارد آهن می باشد که از ورق گرم یا سیاه نورد دیده طبق با استاندارد ملی ایران به شماره ۳۶۹۴ و یا ورق روغنی مطابق استاندارد ملی ایران به شماره ۵۷۲۲ تهیه و به صورت نورد سرد شکل داده میشود. جهت تولید پروفیل زد با کیفیت، حتما باید استانداردهای لازم انجام پذیرد تا از بروز خطرات احتمالی مانند شکستن و یا کج شدن جلوگیری کند.

کاربرد پروفیل زد

پروفیل زد دارای کاربرد فراوانی می باشد که از مهم ترین آنها می توان: ساخت سقف سوله ها، درب و پنجره، انبارها، پارکینگ و … اشاره کرد، اما کاربرد این مقاطع به همینجا ختم نمی شود و چندین مورد دیگر نیز وجود دارند که اگرچه محدود از این پروفیل استفاده می شود ولی جزو کارایی های پروفیل زد محسوب می گردد.

از کاربردهای دیگر پروفیل زد می توان: استفاده برای تقویت سازه های فلزی، استفاده در ریل ها، ساخت فریم فلزی، نگهداری قسمتهای باربر فلزی، نگهداری لوله گذاری، پایه، ساخت جعبه فلزی و در نهایت تقویت تیرها اشاره کرد.

مشخصات پروفیل Z

همانگونه که در بالا به آن اشاره شد، پروفیل زد دارای طرح و انواع گوناگونی نمی باشد و تنها تفاوت های آن در این پروفیل در ضخامت ورق و همچنین سایز پروفیل زد می باشد که هر کارخانه به توجه به نیاز مشتری و نوع کاربری آن اقدام به تولید این مقاطع می کند. در ادامه به تعریف سایز پروفیل زد می پردازیم.

در اینجا ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که سایز پروفیل زد چیست و به چه قسمتی از آن گفته می شود؟ حال با توجه به شکل ظاهری Z اگر لبه های آن را بال در نظر بگیرید و ما بین آن را جان پروفیل زد در نظر بگیرید، پشت تا پشت دو بال که برابر با اندازه جان خواهد بود را سایز پروفیل می نامند.

 سایز پروفیل Z

رایج ترین سایز پروفیل زد در بازار، پروفیل Z22، پروفیل Z20 و پروفیل Z18 می باشد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که می توان با توجه به کاربرد، سایزهای دیگری نیز تولید کرد که بر اساس نیاز و سفارش مشتری و با در نظر گرفتن استانداردهای نام برده اقدام به ساخت آنها می شود.

با توجه به شکل ظاهری پروفیل زد، بال یا لبه های این پروفیل دارای دو بخش می باشد که بر اساس استاندارد معمولا اندازه آنها را ۲٫۵ در ۵ سانتیمتر تولید می کنند و این اعداد در همه ی سایزهای پروفیل زد ثابت است. اما این سایز در طراحی های ویژه نیز می تواند از ابعاد دیگری برخوردار باشد. در بازار پروفیل هایی که وارداتی هستند خصوصا آنهایی که از چین وارد می شوند سایز بال ها و لبه های پروفیل زد با استاندارد متفاوتی می باشند. به عنوان مثال در بازار پروفیل هایی که لبه ۳ در ۵، یا ۴ در ۵ ، دارند توسط کشور چین تولید شده اند.

یکی دیگر از مشخصات پروفیل زد، سوراخکاری یا به اصطلاح پانچ لوبیایی شکل بر روی آن می باشد. با توجه به جدول اشتال، اندازه های استاندارد این پانچ ها ذکر شده است. همچنین در برخی موارد ساخته شده این مقاطع، زاویه بین دو بخش بال پروفیل زد می تواند بر اساس طراحی متفاوت باشد. معمولا زاویه بال های زد در بازار در حالت نود درجه می باشند. در مواردی با توجه به طراحی صورت گرفته و همچنین مورد استفاده ی پروفیل زد، زاویه بین دو بخش در لبه پروفیل زاویه ای منفرجه یا باز به خود می گیرد.