پولک های روی ورق گالوانیزه چیست؟
پولک های روی فولاد گالوانیزه
خلاصه مقاله:یکی از معیارهای تشخیص ورق گالوانیزه اسپنگل یا پولک هایی است که بر سطح آن وجود دارد. وجود ناخالصی در عنصر روی، عامل اصلی تشکیل این پولک هاست.
ورق گالوانیزه یکی از متریال های رایج و پرکاربرد در صنعت است. این ورق به دلیل مقاومت بالا، کارایی و قیمت مناسب از موارد استفاده متعددی برخوردار است. سطح خارجی براق و درخشان ورق گالوانیزه از جمله مشخصات ظاهری آن به شمار می رود. به دلیل وجود عناصری چون سرب در پوشش ورق های گالوانیزه، همواره بر روی سطح خارجی این ورق الگوها و به عبارت دیگر پولک هایی دیده می شود. پولک های روی فولاد گالوانیزه که با نام گل های گالوانیزه هم شناخته می شوند، می توانند ریز یا درشت باشند. این پولک ها در طی فرآیند گالوانیزاسیون گرم ایجاد می شوند و نشان از گالوانیزه بودن ورق دارند. امروزه تلاش هایی صورت گرفته تا این پولک ها حذف شوند. با این حال حتی در صیقلی ترین ورق های گالوانیزه می توان آن ها را ولو به صورت جزئی مشاهده کرد.
ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه یک ورق فولادی است که با فلز روی پوشش داده شده است. این ورق از خواصی چون مقاومت در برابر خوردگی، زنگ زدگی و خراش برخوردار است. ورق گالوانیزه به دلیل کاربردهای مختلف با مشخصات متنوع تولید می شود، ولی می توان گفت ویژگی بارز این ورق مقاومت بالا در برابر خوردگی است. علاوه بر این ورق های گالوانیزه از استحکام و سختی مناسبی برخوردارند و به راحتی فرم می گیرند. این خاصیت در کنار جوش پذیری بالا موجب شده که ورق های گالوانیزه گزینه هایی مناسب برای استفاده در صنایع مختلف باشند. در حال حاضر صنایع خودروسازی، تولید تجهیزات الکترونیکی، لوازم خانگی، صنعت برق و بسیاری دیگر از فعالیت های صنعتی به انواع ورق های گالوانیزه وابسته هستند.
تولید ورق گالوانیزه به دو روش سرد و گرم انجام می شود. در گالوانیزه کردن به روش سرد که با نام الکتروگالوانیزه هم شناخته می شود، با استفاده از سیانید یا سولفات روی، ورق های فولادی پوشش داده می شوند. در گالوانیزاسیون به روش گرم ورق های فولادی را در داخل فلز روی مذاب فرو می برند. پس از اینکه این ورق ها در فلز روی غوطه خوردند و سرد شدند، لایه ای بر روی آن ها ایجاد می شود که همچون یک محافظ عمل می کند. گالوانیزاسیون به این روش موجب ایجاد الگوهایی بر روی ورق گالوانیزه با نام اسپنگل، پولک یا گل گالوانیزه می شود.
ورق گالوانیزه
پولک های روی فولاد گالوانیزه چیست و چگونه تشکیل می شود؟
یکی از مشخصات ظاهری ورق گالوانیزه الگوهایی است که بر سطح آن دیده می شود. این الگوها که با نام پولک گالوانیزه یا اسپنگل شناخته می شوند، غالباً به شکل ستاره شش پر یا دانه برف هستند. ممکن است اسپنگل ها ریز یا درشت باشند، در هر صورت این طرح ها بر روی بسیاری از ورق هایی که به روش گرم گالوانیزه شده اند وجود دارد.
تشکیل اسپنگل طی فرآیند سرد شدن روی اتفاق می افتد. پس از مرحله غوطه ور شدن فولاد در حمام روی و زمانی که دمای روی به کمتر از نقطه ذوب آن رسید، شکل گیری اسپنگل ها آغاز می شود. در این زمان اتم های روی که تا پیش از شروع انجماد به صورت تصادفی حرکت می کردند، یک الگوی منظم را به وجود می آورند. حرکت منظم اتم های روی موجب شکل گیری اسپنگل یا پولک بر سطح ورق های گالوانیزه می شود.
در گذشته تصور می شد پولک های روی فولاد گالوانیزه تنها به دلیل انجماد فلز روی تشکیل می شوند. اکنون مشخص شده که وجود ناخالصی دلیل اصلی پدید آمدن این اشکال است. به طور ویژه وجود سرب در کنار عنصر روی تاثیر زیادی در ایجاد پولک های گالوانیزه دارد.
اندازه و سایز پولک های گالوانیزه به عوامل مختلف بستگی دارد. مواردی چون فرمول شیمیایی فلز روی، سرعت انجماد، میزان ناخالصی و کیفیت سطح فولاد از جمله عواملی هستند که بر ابعاد اسپنگل ها تاثیر می گذارند. به عنوان مثال هر چه سرعت انجماد بیشتر باشد پولک های روی فولاد گالوانیزه ریزتر خواهند بود. در مقابل اگر فلز روی به کندی سرد شود، پولک های درشت تری بر روی فولاد تشکیل خواهد شد.
ورق گالوانیزه
انواع اسپنگل ورق های گالوانیزه
انواع ورق گالوانیزه را می‌توان با توجه به اسپنگل های آنها دسته بندی کرد. بر این اساس این ورق ها به سه دسته ورق های گالوانیزه با اسپنگل معمولی، اسپنگل کمینه و بدون اسپنگل تقسیم می شوند.
اسپنگل معمولی
در صورتی که اسپنگل یا پولک های روی فولاد گالوانیزه قطری بیش از ۳ میلیمتر داشته باشند، از نوع پولک های معمولی هستند. این پولک ها که به راحتی با چشم غیر مسلح دیده می شوند، با نام پولک های درشت نیز شناخته می شوند. اندازه استاندارد پولک های معمولی در سطح بین الملل ۸ تا ۱۲ میلیمتر است.
اسپنگل ریز یا کمینه
قطر پولک های ریز یا کمینه در حدود ۱ تا ۲ میلیمتر است. این پولک ها که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند با کنترل فرآیند انجمادِ فلز روی تشکیل می شوند. از آنجایی که این روش هزینه زیادی دارد و می تواند موجب بروز بی نظمی در تشکیل اسپنگل شود چندان پرکاربرد نیست.
بدون اسپنگل
ورق های گالوانیزه بدون اسپنگل ورق هایی هستند که پولک های بسیار ریز دارند. این پولک ها را نمی توان با چشم غیر مسلح مشاهده کرد، از این رو به نظر می رسد که ورق ها بدون اسپنگل هستند. تولید ورق گالوانیزه بدون اسپنگل با کنترل ترکیب شیمیایی روی انجام می شود. نتیجه حاصل ورقی با سطح صاف و صیقلی است که مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد.
پولک های روی ورق گالوانیزه چه اطلاعاتی به ما می دهند؟
پولک های روی ورق گالوانیزه از شناخته شده ترین مشخصه های این ورق هستند. در واقع بسیاری از خریداران با دیدن این پولک ها از گالوانیزه بودن ورق مطمئن می شوند. در حال حاضر و با پیشرفت هایی که در تولید ورق گالوانیزه صورت گرفته نمی توان این مشخصه را به عنوان تنها معیار تشخیص ورق گالوانیزه معرفی کرد. در حقیقت وجود اسپنگل می تواند خبر از عدم مرغوبیت ورق گالوانیزه بدهد. تعدد اسپنگل بر روی ورق گالوانیزه و نیز وجود اسپنگل های درشت، ناهمواری سطح ورق را به دنبال دارد. این مسئله موجب می شود که ورق گالوانیزه پس از رنگ آمیزی ظاهر ناخوشایندی پیدا کند. از طرفی هر چه اسپنگل های ورق گالوانیزه درشت تر باشند، مقاومت ورق در برابر خوردگی کمتر است. همانطور که گفته شد پولک های روی فولاد گالوانیزه به دلیل وجود ناخالصی ایجاد می شوند. بنابراین پوشش ورق هایی که پولک های بیشتر و بزرگتری دارند، خلوص و کیفیت کمتری دارد.
روش های کنترل و حذف پولک های روی فولاد گالوانیزه
با توجه به این که وجود پولک های ورق گالوانیزه کیفیت آن را تحت تأثیر قرار می دهد، تلاش های زیادی در جهت حذف و کنترل این اشکال صورت گرفته است. افزایش خلوص عنصر روی اولین اقدامی است که در این زمینه انجام می شود. وجود ناخالصی هایی چون سرب در فلز روی دلیل اصلی تشکیل اسپنگل هاست، بنابراین تلاش شده تا این مواد حذف شوند. تنظیم سرعت فرآیند گالوانیزاسیون نیز از دیگر اقداماتی است که به منظور کنترل تشکیل پولک ها انجام می شود.
گذشته از حذف و کاهش پولک های گالوانیزه گاهی لازم است این پولک ها با روش های دیگری ایجاد شوند. بسیار پیش می آید که خریداران ورق گالوانیزه ترجیح می دهند که این ورق پولک دار باشد. در چنین شرایطی باید از روش هایی استفاده شود که بدون کاهش کیفیت ورق گالوانیزه بر سطح آن، اسپنگل ایجاد شود. جایگزینی آنتیموان به جای سرب از جمله این روش هاست. آنتیموان خاصیتی مشابه سرب دارد و می تواند به تشکیل اسپنگل کمک کند. حتی آنتیموان می تواند پولک های بزرگتری ایجاد کند. البته وجود آنتیموان در کنار روی، درخشندگی ورق گالوانیزه را کاهش می دهد. به همین دلیل از عنصر آلومینیوم نیز در پوشش گالوانیزه استفاده می شود. استفاده از آلومینیوم در گالوانیزاسیون ورق های فولادی علاوه بر براق کردن آنها، مقاومت این ورق ها را در برابر خوردگی افزایش می دهد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.