۹ روش آسان برای از بین بردن زنگ زدگی فلز در عرض چند ثانیه!
ورق سیاه یکی از پرکاربردترین ورق ها در جهان هستند. که به دلیل کارایی های مختلف و استحکام ورق سیاه، مورد توجه سازندگان و صنعتگران واقع شده هستند.
مشکل ویژه ورق سیاه این است که اگر درست پوشش داده نشود زنگ می زند. زنگ زدن باعث می شود که یک لایه پوسته پوسته ی قرمز، قهوه ای یا نارنجی روی فلز بنشید و کارایی آن را از بین ببرد.از این جهت بسیار مهم است که ابزار و وسایل آهنی ، فولادی که با ورق سیاه ساخته می شوند.از زنگ زدگی زدوده شوند و این کار بسته به نوع قطعه زنگ زده متفاوت انجام می شود.
راه های گوناگونی برای از بین بردن زنگ زدگی وجو دارد که در این مقاله به طور کامل برایتان بیان می کنیم.
زنگ زدگی چیست؟
زنگ زدگی اصطلاح رایجی است که برای خوردگی آهن به کار میرود. وقتی آهن با آب و اکسیژن تماس پیدا کند (یا اکسندههای قوی مثل اکسید کربن ویا اسیدهای قوی) زنگ می زند. ترکیب رطوبت و درجه حرارت با اکسیژن نیز می تواند باعث زنگ زدگی شود .لازم به ذکر است که اکسیژن به تنهایی نمی تواند باعث اکسید شدن آهن شود و در کنار آن رطوبت نیز لازم است. به طور کلی عواملی همچون رطوبت، آب شور، دی اکسید کربن و بسیاری از مواد اسیدی می توانند باعث زنگ زدگی آهن شده و به تولید زنگ آهن منجر شوند.
زنگ زدگی باعث ایجاد اختلال در ویژگیهای مکانیکی فلز شده ، خواص شیمیایی آن را تغییر داده و از نظر ظاهری و زیبایی، شکل فلز را از بین می رود.
آیا همه فلزات زنگ می زنند؟
سوالی که ذهن افراد زیادی را به خود مشغول کرده است این است :آیا همه ی فلزها زنگ میزنند؟ همه فلزات به نوعی مستعد زنگ زدگی وخوردگی هستند، اما اصطلاح “زنگ زدگی” فقط در مورد آهن ، آلیاژهای آهن و فولاد استفاده می شود.
چه فلزاتی زنگ نمی زنند؟
آلومینیوم، برنج ، برنز، فولاد گالوانیزه، فولاد زنگ نزن، فولاد COR-TEN ، مس ، تیتانیوم و فلزات خاص وقیمتی مانند طلا، نقره و پلاتین این ها همه فلزاتی هستند که زنگ نمی زنند. این نوع فلزات می توانند دچار خوردگی، لکه یا کدرشوند اما زنگ نمی زنند.
چگونه از زنگ زدگی فلزات جلوگیری کنیم؟
بهترین راه مقابله با زنگ زدگی این است که در وهله اول وسایل و ابزار فلزی را در جای مناسب قرار دهیم ، لذا ابزارهای فلزی خود را خشک و دور از محیط های مرطوب نگه دارید.
سایر روش ها برای جلوگیری از زنگ زدگی ، پوشش های محافظتی است که برای فولاد به کار برده می شود مانند بلوینگ (اغلب در قطعات کوچک فولادی مانند عقربه ها و اعداد ساعت مچی و دیواری استفاده می شود) پوشش های پودری (این پودرها می توانند اکریلیک ، وینیل ، اپوکسی و غیره باشند) یا پوشش گالوانیزه (پوشش روی مذاب) باشند.
۱- چرخ های فایبر(چرخ های تراشنده براق)
استفاده از چرخ های فایبر این روش بسیار سریع و بدون دردسر است که برای از بین بردن زنگ زدگی ازروی وسایل فلزی به کار میرود.
یک چرخ قهوه ای (زبر) EVE Fiberwheel Abrasive Buff را به یک ابزار دوار مانند دریمل وصل کنید و سرعت را تقریباً در ۷۰۰۰ دور در دقیقه تنظیم کنید.
تراشنده را به آرامی روی فلز حرکت دهید و در عرض چند ثانیه زنگ زدگی از بین می رود.
اگر می خواهید فلزبه درخشندگی اولیه خود بازگردد، از رنگ مشکی برای پیش صیقل دادن و از رنگ قرمز برای صیقل نهایی و بازگشت فلز به درخشش اولیه خود استفاده کنید.
۲- صیقل دهنده های لاستیکی ساینده (سوهان)
کار کردن با صیقل دهنده ها به اندازه چرخ های فایبر سریع و آسان است و هیچ گونه دردسری ندارد.
این نوع سوهان یا سمباده ها در اشکال و سایزهای مختلف وجود دارند ، اما سریع ترین روش برای از بین بردن زنگ زدگی از ابزار و جواهرات فلزی خود، یک پولیش ساده است.
آن ها دارای اشکال مختلف هستند، بنابراین می توانید از پین ۳ میلی متری برای پاک کردن قسمت های ریز و باریک و یا از دیسک مویی برای قسمت های پیچیده استفاده کنید. یک سیلندر بزرگ برای سطوح بزرگ یا یک سیلندر کوچکتر برای سطوح کوچکتر به منظور پاک کردن زنگ زدگی اجسام فلزی انتخاب کنید.
همانند چرخ های ساینده فایبر که در بالا ذکر شد، می توانید از صیقل دهنده های لاستیکی کوچکتر استفاده کنید تا فلز را به درخشش اصلی خود باز گردانید.
۳-روش سند پلاست
سند بلاست یکی از روش های ساب پاشی بوده که برای تمیز کردن سطوح فلزی از زنگ زدگی و آلودگی سطحی بکار گرفته میشود. سندبلاست نوعی فرآیند سطحی است که با استفاده از ساینده های طبیعی با فشار بالای هوا، سطح را تمیزکاری مینماید.
سندبلاست، شن زنی یا شن پاشی، به صورت فرآیند پرتاب شن و ماسه از طریق جریان فشرده هوا به سمت سطح فلزی تعریف میشود. هوای فشرده در سندبلاست به عنوان نیروی محرکه پرتاب ماسه مورد استفاده قرار میگیرد. در اصل هوای فشرده مواد ساینده همچون شن و ماسه را با فشار بسیار بالایی به سمت فلز زنگ زده پرتاب می نماید. این روش سنتی نه تنها برای تمیز نمودن سطح از زنگ زدگی، بلکه در تمیزکاری سطوح از گرد و غبار، روغن و گریس نیز مورد استفاده واقع می شود.
سندبلاست بطور گسترده در تمیزکاری و آماده سازی سطح پیش از رنگ آمیزی مورد استفاده قرار می گیرد. در سندبلاست برای زدودن زنگ آهن از سطوح فلزی از مواد طبیعی مثل سیلیس و اکسید فلزات در اندازه های مختلف بهره گرفته میشود. در این روش فشار هوا و اندازه مواد ساینده، ضخامت لایه سطحی تمیز کاری شده را کنترل می کند. سندبلاست روشی است که از مواد شیمیایی عاری است و امکان دسترسی به مناطق دورتر به هنگام تمیزکاری را ایجاد می کند.
این روش از بیش تر از صد سال پیش برای تمیز کردن سطوح به کار رفته است. از جمله معایب روش سند بلاست می توان به امکان پارگی سطح در هنگام انجام فرایند تمیزکاری سطحی اشاره کرد. از جهت بهداشتی، استنشاق ذرات ساینده که در موقع تمیزکاری در فضا پراکنده می شوند برای سلامتی مضر هستند. این روش عمدتاً برای سطوح فلزی با سختی بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
۴-روش شات بلاست
زنگ زدائی با شات بلاست از دیگر روش های ساب پاشی سطحی است که عملکردی شبیه به سندبلاست دارد با این وجود که از نظر مواد ساینده با سندبلاست فرق دارد. در این روش که برای برطرف نمودن اکسیدهای سطحی آهن مورد استفاده قرار می گیرد به جای ذرات شن و ماسه سیلیسی از ساچمه های فلزی بهره گیری می شود.
شدت تمیزکاری شات بلاست نسبت به سند بلاست بیش تر بوده و عمدتاً برای تمیزکاری لایه های اکسیدی ضخیم تر استفاده میشود. از مزیت های شات بلاست می توان به افزایش سختی سطح، افزایش استحکام سطحی و ایجاد سطح صاف و هموار، علاوه بر تمیزکاری سطحی اشاره نمود.
باید گفت فرآیند شات بلاست برای قطعات کوچک کاربردی ندارد؛ چرا که فشار بالای تمیزکاری باعث تغییرشکل قطعه فلزی می شود.
۵-روش واتر جت
شاید باورش سخت باشد که آب هم بتواند باعث زدودن زنگ زدگی شود! روش واترجت فشار قوی برای تمیز کردن سطوح زنگ زده مورد استفاده قرار می گیرد. واترجت از یک نازل فشار قوی تشکیل شده که انرژی فشاری را به انرژی جنبشی و مکانیکی تبدیل می کند و باعث زدوده شدن لایه زنگ زده از روی فلز آهن می گردد. بقیه اجزای تشکیل دهنده واترجت شامل پمپ فشار قوی، شیلنگ فشار قوی، گان اسپری آب فشار قوی، فیلتر، پمپ بوستر است.
روش کار با واترجت به این صورت است که ابتدا میزان فشار آب تا سه برابر توسط پمپ بوستر افزایش پیدا می کند. همین آب بعد از عبور از فیلترها و رسیدن به نازل تا ۲۵۰۰ بار بیشتر شده و آماده پرتاب می شود. مزیت این روش نسبت به روش های دیگر این است که آلودگی ایجاد نمی کند. شایان ذکر است که میزان فشار و دبی برای عملکرد صحیح واترجت باید به درستی کنترل شود و بالا بردن میزان هر دو باهم اثربخشی آن را کاهش می دهد.
۶-زنگ زدائی با لیزر زنی
استفاده از لیزر از پیشرفتهترین و به روزترین روش های برطرف کردن اکسیدها و زنگ های آهن از سطح قطعات آهنی است. این فرایند با کمترین میزان مصرف انرژی، قابلیت پاک سازی سطحی طیف وسیعی از سطوح زنگ زده را دارد. از لیزر زنی می توان برای تمیزکاری سطحی ابزارآلاتی همچون موتورهای جت، محفظه های احتراق و غیره که در دماهای بالا کاربرد دارند، استفاده نمود.
تمیزکاری با استفاده از لیزر به این صورت است که پرتوهای پر انرژی لیزر به سطح اکسیدشده تابیده و باعث از بین رفتن و حذف هرگونه اکسید و رسوب سطحی ناشی از زنگ زدگی می شود. استفاده از روش لیزر زنی به دلیل کیفیت بالا، غیر شیمیایی بودن و سرعت عملیاتی بالا و همچنین کارائی وسیع، توجه ویژه ای را به خود جذب کرده است.
از لیزر زنی برای تمیز کردن انواع قطعات شامل قطعات با سطح نرم و قطعات با ابعاد کوچک می توان استفاده نمود. از لیزر زنی نه تنها برای تمیزکاری سطح آهن، بلکه برای تمیزکاری قطعات از جنس آلومینیوم، مس، برنج، فولاد نیمه سخت، آلومینیوم انودایز شده، پلاستیک ضخیم و فولاد آلیاژی نیز استفاده می شود.
۷– چرخ برس فولادی یا فویل آلومینیومی
یک روش موثر برای از بین بردن زنگ زدگی استفاده از فولاد و آلومینیوم به عنوان ساینده است.
یک تکه کوچک از فویل آلومینیومی را بردارید آن را داخل آب یا سرکه قرار داده و روی قسمت های زنگ زده بکشید.
از یک چرخ برس فولادی یا برس قلمی با سیم های فولادی در یک ابزار چرخشی مانند دریمل استفاده کنید.
این روش ها به اندازه روش های ذکر شده در بالا کارآمد و موثر نیستند، اما مدت هاست که به عنوان پاک کننده زنگ زدگی استفاده می شوند.
۸-نمک، آبلیمو و سرکه
محلول های اسیدی مانند آب لیمو و سرکه همراه با کمی نمک که روی قسمت های زنگ زده ریخته می شوند، یکی دیگر از روش های از بین بردن زنگ زدگی ابزار و وسایل شما است. اینگونه محلول ها را چند ساعت بگذارید بماند سپس آن را پاک کنید. مورد دیگر روشی نیست که ما آن را تست کرده باشیم، اما ظاهراً اسید اگزالیک موجود در سیب زمینی زنگ زدگی را نیز از بین می برد.
۹-جوش شیرین
یکی دیگر از روش های از بین بردن زنگ زدگی فلز ،ماده زنگ زده را می توان به جوش شیرین آغشته کرد یا با خمیردر آب یا سرکه قرارداد.
جوش شیرین را بر روی قسمت های زنگ زده بزنید و یک ساعت یا بیشتر بگذارید سپس با یک برس تمیز کنید.
کلام آخر
در این مقاله ۹ روش آسان برای از بین بردن زنگ زدگی آهن را برایتان گفتیم. هر کدام از این روش ها مناسب قطعه و یا محصول خاصی هستند.بت توجه به سایز محل زنگ زدگی ، میزان زنگ زدگی و…. هرکدام از روش های بالا میتواند مفید و پرکاربرد باشد.